Pomoc Psych. - Pedagog.

Jak pomóc dziecku potrzebującemu sensorycznych bodźców?

W zasadzie w każdej klasie jest jedno lub więcej dzieci, które aby utrzymać uwagę na tym co mówi nauczyciel, potrzebują więcej niż inni specyficznych bodźców sensorycznych. To te dzieci, które często się huśtają na krześle, czymś manipulują, czasem coś żują, machają nogami itp. System nerwowy tej grupy dzieci potrzebuje ekstra dawki wrażeń sensorycznych by utrzymać właściwe pobudzenie mózgu pozwalające na koncentrację. Uwagi typu "nie huśtaj się na krześle", "nie machaj nogami", "skup się", itp. zwykle nie są pomocne, a najczęściej przeciw skuteczne. Dziecko zamiast skupiać się na nauczycielu będzie albo cały czas kontrolowało swoje zachowanie "by się nie huśtać na krześle", a tym samym nie będzie myślało o tym co mówi nauczyciel, albo będzie myślało o tym kiedy będzie przerwa i wreszcie będzie mogło pobiegać. Co zatem należy robić?

1. Na krześle należy położyć krążek sensoryczny, niezbyt mocno napompowany tak by z jednej strony dziecko mogło się pobujać na nim nikomu nie przeszkadzając, a z drugiej strony /dzięki temu ,że krążek ma specjalne wypustki/ otrzymać dużą stałą dawkę wrażeń propriocepcji (czucia głębokiego). Te wrażenia pomogą utrzymać właściwe pobudzenie układu nerwowego, by skupić się na zadaniach lekcyjnych.
2. Zalecić przed lekcją krótki rytmiczny marsz w miejscu, a w czasie lekcji wycieranie tablicy.
3. Jeśli jest taka możliwość zaleć siedzenie na specjalnym krześle z wmontowaną wewnątrz dużą piłką lub po prostu na niezbyt mocno napompowanej dużej piłce
4. Jeśli dziecko lubi manipulowanie, ściskanie, dotykanie różnych rzeczy pozwolić by miało na biurku, w teczce, na ławce jakiś gripper /coś do ściskania, może nawet kilka rzeczy do ściskania/ i mogło go używać w miarę potrzeb.
5. Są dzieci, które by utrzymać uwagę muszą coś gryźć czy trzymać coś w buzi. Często więc gryzą ołówki lub trzymają je w buzi. Należy pozwolić by mogło żuć gumę do żucia, a jeśli to niemożliwe zaleć by rodzice zakupili specjalne nakładki do gryzienia na ołówek, lub specjalne gryzaki. Pozwolić by na ławce miało wodę mineralną, którą będzie mogło popijać przez słomkę.
6. Wreszcie dobrym zwyczajem dla takich dzieci /być może dla całej grupy/ jest by przed lekcjami, raz na godzinę, raz na dwie godziny zorganizowanie ćwiczenia, które będą polegały na:
   1. wiszeniu na drabince na rękach przez co najmniej 30sek.
   2. przenoszeniu jakichś ciężkich rzeczy lub choćby zabawę w "przepychanie ściany"
   3. jeśli jest plac zabaw huśtaniu się na huśtawce
   4. zabawie w przeciąganie liny
7. Warto mieć w klasie kącik sensoryczny by w czasie przerwy dzieci /szczególnie te z młodszych klas I-III/ zaspokoiły swoje potrzeby sensoryczne. W kąciku powinny być następujące rzeczy:
   1. coś na czym można się pokręcić,
   2. mała trampolina / 120 cm średnicy/ na której można poskakać
   3. pufy wypełnione granulatem
   4. piłka na której można poskakać lub się pobujać leżąc na niej na brzuchu

 

Zastosowanie tych prostych zaleceń z pewnością przyniesie pomoc. Są to sprawdzone zalecenia stosowane przez terapeutów zajęciowych, terapeutów integracji sensorycznej, nauczycieli na całym świecie.

Opracowanie:  Beata Piktel – neurologopeda,
surdologopeda, terapeuta integracji sensorycznej

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zaburzenia integracji sensorycznej

Co to jest integracja sensoryczna?

Najprościej mówiąc - to prawidłowe przetwarzanie wrażeń zmysłowych. Integracja sensoryczna dotyczy każdego. O co dokładnie w niej chodzi? Mózg odbiera z otoczenia bodźce zmysłowe: dotykowe, słuchowe, wzrokowe, węchowe i smakowe. Oprócz tego rejestruje informacje płynące z wnętrza ciała - ze zmysłu równowagi (błędnikowego) oraz tzw. czucia głębokiego, czyli mięśni, ścięgien. Informacje z otoczenia i ciała napływają do mózgu nieustannie. Abyśmy mogli zareagować odpowiednio w danej sytuacji (np. odsunąć rękę od gorącego naczynia, żeby się nie poparzyć) mózg musi błyskawicznie zinterpretować, posegregować i połączyć w jedną spójną całość (zintegrować) bodźce docierające z różnych zmysłów. W miarę rozwoju i dojrzewania układu nerwowego, dziecko powinno posiadać zdolność do łączenia wielu bodźców jednocześnie i precyzyjnego pokierowania złożoną reakcją. Większość procesów integracji sensorycznej przebiega poza świadomością. Rozwija się w sposób naturalny, przez codzienne aktywności: bieganie, skakanie, bujanie się itp.
Zdarza się jednak, że u niektórych dzieci mózg nie jest w stanie przetworzyć prawidłowo docierających wrażeń ze zmysłów, posegregować ich i połączyć. Dziecko może reagować nadmierną lub zbyt małą wrażliwością na różne bodźce, np. dotykowe, słuchowe, wzrokowe, smakowe. Żeby stwierdzić zaburzenia integracji sensorycznej, należy przeprowadzić diagnozę. Pojedynczy objaw nie musi być wskazaniem do diagnozy, jednak już kilka z nich może być wyraźną wskazówką i dziecko powinno mieć wykonaną pełną diagnozę zaburzeń integracji sensorycznej.

Jakie objawy mogą świadczyć o występowaniu zaburzeń w zakresie integracji sensorycznej?

Jeśli zachowanie Twojego dziecka budzi Twój niepokój zastanów się czy nie zauważasz u niego następujących objawów:

• nadmierna wrażliwość na bodźce zmysłowe: dotyk, wzrok, słuch, ruch
• zbyt niska wrażliwość na bodźce
• trudności z koncentracją uwagi
• zbyt niski lub wysoki poziom aktywności ruchowej
• trudności w koordynacji ruchowej
• impulsywność
• opóźniony rozwój mowy
• trudności w nauce
• opóźnienia w rozwoju ruchowym

 

Gdy problemem są codzienne czynności, jeśli nadwrażliwość lub podwrażliwość dotyczy kilku zmysłów i znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie dziecka, jego relacje z rówieśnikami, naukę i zachowanie w szkole, należy poszukać pomocy u terapeuty SI.
W wyniku słabej integracji zmysłów, dziecko może mieć różnego rodzaju kłopoty w codziennym funkcjonowaniu. Zaburzone współdziałanie zmysłów może objawiać się problemami w spostrzeganiu, zachowaniu, uczeniu się, wykonywaniu czynności precyzyjnych, czytaniu, pisaniu, aktywności ruchowej i funkcjonowaniu społecznym.

Opracowały:
Beata Piktel- neurologopeda,
terapeuta integracji sensorycznej,
Dorota Maliszewska - psycholog.
 

Przedstawiony materiał został zredagowany w oparciu o Borkowska, M., Wagh, K. (2010). Integracja sensoryczna na co dzień. Warszawa: PZWL.